Làng đá Khuổi Ky – ngôi làng làm bằng đá hơn 400 năm tuổi ở miền biên viễn Cao Bằng

Làng đá Khuổi Ky (Đàm Thủy, Trùng Khánh) là một ngôi làng của người Tày, nơi có tục thờ đá với những ngôi nhà đều được làm từ đá, tạo ra một không gian vừa cổ kính vừa độc đáo ở vùng biên cương.

Xem thêm: Du lịch Cao Bằng

Làng đá Khuổi Ky – ngôi làng làm bằng đá hơn 400 năm tuổi ở miền biên viễn Cao Bằng

Toàn cảnh làng đá nhìn từ trên cao. Ảnh: Báo Nông nghiệp.

Làng đá Khuổi Ky nằm trên tỉnh lộ 206 dẫn đến động Ngườm Ngao, cách thác Bản Giốc chỉ 2km. Ngôi làng cổ này được hình thành trong khoảng năm 1594 – 1677, khi nhà Mạc từ Thăng Long chạy lên Cao Bằng và xây nhà bằng đá để làm “pháo đài” phòng thủ. Khuổi Ky hiện có 16 hộ gia đình người Tày sinh sống với 14 ngôi đá được xây dựng từ thế kỷ XVI, kiến trúc vẫn vẹn nguyên như thuở ban đầu.

Ngôi nhà sàn đá.

Ảnh: Báo Lao động Thủ đô

Trong tiếng Tày, Khuổi Ky có nghĩa là dòng suối nhỏ, ám chỉ dòng suối chạy ngay phía trước làng, còn sau lưng làng là núi đá. Con đường dẫn vào làng được lát đá hộc, hàng rào ngăn cách những ngôi nhà cũng được xếp công phu bằng đá. Trong một khu vực có diện tích khoảng 10.000m2, các nếp nhà ở làng đá Khuổi Ky được dựng quây quần bên nhau, phần còn lại là đất canh tác.

Ảnh: Báo Nông nghiệp

Ảnh: Báo Lao động Thủ đô

Tập quán dựng nhà bằng đá xuất phát từ tín ngưỡng thờ thần đá của người Tày, một vị thần bảo vệ cuộc sống yên bình của họ. Phải mất khoảng 2 – 3 năm mới dựng được một ngôi nhà bằng đá. Mỗi ngôi nhà thường cao 5 – 7m, gồm 2 tầng. Tầng dưới là các cột gỗ được dựng chắc chắn trên nền đá. Mái nhà lợp ngói âm dương. Do đó, những ngôi nhà đá luôn mát về mùa hè, ấm về mùa đông.

Ảnh: Báo Lao động Thủ đô

Ảnh: Báo Nông nghiệp

Kiến trúc nhà tại làng đá Khuổi Ky có ba gian chính, mỗi gian được ngăn bằng khung ván gỗ để thuận tiện cho việc sinh hoạt, móng nhà được làm bằng đá hộc và chân tảng kê cột cũng được làm bằng đá gia công lại. Nhà sàn đối với người Tày ở Trùng Khánh là nơi thiêng liêng, nơi cất giữ những nét đặc trưng riêng có trong đời sống qua nhiều thế hệ.

Ảnh: VOV

Đá tại Khuổi Ky có mặt ở khắp mọi nơi, không chỉ để xây nhà mà còn để làm vật dụng hằng ngày trong gia đình như cối xay, bếp lò hay làm hàng rào, đập nước… Vì thế mà cộng đồng người Tày ở Cao Bằng luôn dành ra những ngày nhất định để tế lễ cảm tạ thần đá. Họ coi đá là khởi nguồn của sự sống và là trung tâm của vũ trụ, con người sinh ra từ đá và khi chết sẽ hóa thành đá.

Ảnh: Vnexpress

Ảnh: VOV

Năm 2008, làng đá Khuổi Ky đã được công nhận là “Làng văn hóa truyền thống tiêu biểu của cộng đồng dân tộc ít người”. Từ năm 2016, nhờ được quan tâm đầu tư, người dân lại chịu khó học hỏi về cách làm du lịch cộng đồng, đến nay Khuổi Ky đã có 14 hộ gia đình tham gia làm du lịch. Đổi thay là vậy, nhưng người dân vẫn luôn nhắc nhở nhau giữ gìn bản sắc dân tộc, đó chính là điểm thu hút cốt lõi của làng đá nơi biên thùy.